“Mark Zuckerberg is van plan het coderen van software door AI te laten doen” lezen we op sociale media. “Minder banen voor junior ICT’ers met mbo-opleiding door opkomst van AI” kopt de Volkskrant in de krant van 21 maart dit jaar. Deze waarschuwingen staan niet op zichzelf én ze blijven niet zonder gevolgen. De aanmeldingen voor studies in de ICT op mbo- en hbo-niveau zijn dit jaar meer dan 15% lager dan een jaar eerder. Het zijn vaak de ouders die hun kinderen behoeden voor een opleiding zonder perspectief; ze gunnen hun kinderen baanzekerheid en een goed inkomen. Helaas slaan ze daarbij de plank volledig mis.
De feiten op een rij: het klopt dat de druk op de arbeidsmarkt voor ICT het afgelopen jaar wat lager is geworden. De gehele economie is afgekoeld en dat is aan deze sector niet voorbij gegaan. Maar als je wat beter naar de cijfers kijkt, blijkt dat de UWV spanningsindicator[1] – een getal dat aangeeft hoe groot de spanning tussen vraag en aanbod is – voor ICT het grootste van alle sectoren is. Hier zijn de carrièreperspectieven dus het best. Dat gaat nog heel lang zo blijven.
De Human Capital Agenda[2] gaat met meer gedetailleerde informatie in op de toekomstperspectieven. Kort samengevat: vrijwel alle technologische innovatie heeft ICT nodig. Het tekort aan ICT’ers is de beperkende factor in de innovaties die nodig zijn om de kwaliteit van leven in een vergrijzende samenleving op peil te houden. Zonder ICT geen houdbare zorg. Zonder ICT geen klimaatbestendige samenleving, geen duurzame energietransitie. Geen weerbare samenleving in dit politiek gure klimaat.
Mocht je dan nog steeds twijfelen: de Europese Unie gaat de komende jaren honderden miljarden investeren in AI en ICT-infrastructuur. Eric Schmidt, oud-directeur van Google, vindt niet dat Europa de boot gemist heeft op het gebied van AI[3]: het gaat nu om de applicatie-laag, het toepasbaar maken van AI in talloze situaties. Hier wordt de maatschappelijke winst gemaakt. De toekomst van de ICT is nog maar net begonnen!
Vanwaar dan die paniek in de media over de toekomst voor ICT’ers? Ik denk dat het de usual suspects zijn. De scorebord-journalistiek. Het scoort wel lekker, slecht nieuws over de sector die al zo lang de beste loopbaankansen biedt. Helaas heb ik als Fontys-medewerker een paar jaar geleden mogen ervaren hoe voor de hierboven genoemde Volkskrant feiten ondergeschikt zijn aan een lekkere scoop, en de krant de aanzienlijke schade die daarbij wordt aangericht voor lief neemt. Het is echt schadelijk voor onze toekomst als we geschikte studenten weg houden van de ICT. Maar het is ook een terugkerend patroon dat we bij dit soort technologische doorbraken wél goed in staat zijn om te zien wat bedreigd wordt, maar nauwelijks welke nieuwe kansen gaan ontstaan. Werkgelegenheid in ouderwets programmeren, waar Mark Zuckerberg het over heeft, zal flink afnemen. Dat is concreet en tastbaar: banen worden geschrapt. Het aantal toepassingen van AI zal echter exploderen. En daarmee de vraag naar ICT’ers ook. Maar welke vraag is dat precies? Welke vacatures? Dat weten we nog niet precies en tellen we daarom nog maar even niet mee.
Overigens zijn alle ICT-opleidingen die ik ken – en vanuit PRIO hebben we goed zicht op de ontwikkelingen binnen het hbo – volle bak bezig om die toekomst vorm te geven. Wij leiden echt geen ouderwetse programmeurs meer op, maar innovatieve ICT’ers die de beste uitgangspositie hebben om die toekomst met AI vorm te geven. Een toekomst waarin alle banen veranderen – en ICT de enige constante factor is.
Dus lieve ouders, als u het beste voorheeft met uw kinderen, geef ze dit advies: ga ICT studeren!
Mark de Graaf, lector Interaction Design, Fontys
[1] https://www.werk.nl/arbeidsmarktinformatie/dashboards/spanningsindicator
[2] https://hcaict.nl/de-ict-arbeidsmarkt-en-de-mbo-icter-hoe-het-wel-zit/
[3] https://www.ft.com/content/84cf0b2e-651d-4cb4-b426-ebc7afd634fa
